Độ tan là gì? Công thức tính và các yếu tố ảnh hưởng độ tan [CHI TIẾT]

06/01/2022 15:58 UTC - Lượt xem: 136956

Độ tan là gì? Công thức tính và các yếu tố ảnh hưởng đến độ tan ra sao? Bạn chưa biết cách đọc bảng tính tan? Hãy cùng Wasaco đi tìm câu trả lời đầy đủ, chính xác trong bài viết dưới đây nhé, Cùng tìm hiểu ngay nhé!

Độ tan là gì

 

Độ tan là gì? Độ hòa tan

Độ tan là chỉ số đo độ hòa tan của chất rắn, chất lỏng hoặc chất khí vào dung môi để tạo ra một dung dịch đồng nhất. Độ hòa tan của một chất phụ thuộc chủ yếu vào các tính chất vật lý và hóa học của chất tan và dung môi cũng như nhiệt độ, áp suất và pH của dung dịch. Hiểu theo nghĩa rộng hơn độ hòa tan của một chất trong một dung môi nhất định được đo đạc bằng nồng độ bão hòa. Bão hòa ở đây có nghĩa là việc thêm nhiều chất tan sẽ không làm tăng nồng độ của dung dịch và bắt đầu xuất hiện kết tủa của một lượng chất tan dư.

Độ tan của một chất trong nước là độ tan S được đo lường với dung môi chính là nước. Và trên thực tế, không phải chất nào cũng tan trong các dung môi để đo lường. Vì vậy, để xác định được chất đó là chất tan hay không tan, cần sử dụng công thức tính độ tan ngay sau đây.

Công thức tính độ tan là gì?

Công thức chuẩn tính độ tan S:

S = (mct : mdm) x 100%

Trong đó:

  • S là độ tan
  • mct là khối lượng chất tan
  • mdm là khối lượng dung môi

Nếu dung môi dùng để đo lường là nước thì đơn vị của độ tan là g/100g nước. Với chất cụ thể và 100g nước cho trước, độ tan S cho thấy:

  • S > 10g/100g nước: Chất dễ tan
  • S < 1g/100g nước: Chất ít tan
  • S < 0.01g/100g nước: Chất không tan

Chất dễ tan thì có độ tan càng lớn và ngược lại. Do đó, dựa vào công thức chuẩn trên, trong điều kiện nhiệt độ xác định, người dùng tìm được mối quan hệ giữa độ tan S với nồng độ % dung dịch bão hòa (C). 

C = (100 x S)/(100 + S)

Các yếu tố ảnh hưởng đến độ tan

Trong thực tế, độ tan của một chất phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cụ thể:

1. Nhiệt độ

Đối với chất rắn tỏa nhiệt, nhiệt độ tăng thì độ tan của chất đó giảm. Trong khi chất rắn thu nhiệt thì ngược lại, nhiệt độ tăng thì độ hòa tan cũng tăng. Đối với chất khí, nhiệt độ tăng thì độ tan giảm.

 

Ảnh hưởng của nhiệt độ đến độ tan chất rắn

 

2. Áp suất (đối với chất khí)

Dựa vào định luật Henry áp dụng trong trường hợp các chất khí có độ tan nhỏ, điều kiện áp suất không cao thì: Lượng khí hòa tan tỉ lệ thuận với áp suất của nó trên về mặt chất lỏng. Khi áp suất tăng thì độ tan cũng tăng và ngược lại.

3. Độ phân cực của chất tan và dung môi

Đối với các chất tan phân cực rất dễ tan trong dung môi phân cực. Chẳng hạn như dung dịch muối, kiềm, nước, axit vô cơ… Trong khi đó, với các chất ít phân cực thì dễ tan trong dung môi hữu cơ kém phân cực. Ví dụ: chloroform, toluene…

4. Dạng thù hình

Áp dụng trong trường hợp chất rắn. Độ tan của chất rắn dạng vô định hình lớn hơn của chất rắn dạng tinh thể. Tuy nhiên, chất rắn dạng tinh thể ổn định hơn so với chất rắn dạng vô định hình và chất rắn ở trạng thái vô định hình hinh có xu hướng chuyển trạng thái tinh thể. Vì vậy, với các chất khó tan, để tăng độ tan, chất đó nên chuyển về dạng vô định hình.

 

Yếu tố dạng thù hình của chất rắn

Yếu tố dạng thù hình của chất rắn

 

5. Hiện tượng hydrat hóa

Chất rắn tồn tại ở 2 dạng chính trong quá trình kết tinh là dạng ngậm nước và dạng khan. Độ tan của chất rắn dạng khan lớn hơn so với chất rắn dạng ngậm nước.

6. Hiện tượng đa hình

Chất rắn có thể kết tinh dưới dạng tinh thể khác nhau tùy theo điều kiện kết tinh. Mỗi dạng kết tinh có cá đặc tính vật lý và có độ tan khác nhau.

Các tinh thể kém kèm dễ tan do cần ít năng lượng để phá vỡ cấu trúc hơn các dạng kết tinh bền. Tuy nhiên, các dạng kết tinh không bền có xu hướng chuyển về dạng bền để làm giảm độ tan của chất rắn.

7. pH

Việc kiềm hóa dung môi sẽ làm tăng độ tan của các axit yếu. Vì vậy, việc axit hóa dung môi sẽ làm tăng độ tan của chất kiềm yếu. Trong khi đó, với các chất lưỡng tính, càng gần pH đẳng điện, độ tan của chất đó sẽ giảm. Ứng dụng điều chỉnh pH đến một giá trị thích hợp sẽ làm chất rắn đó dễ hòa tan.

8. Chất diện hoạt

Các chất điện hoạt có cấu trúc gồm một đầu thân dầu và một đầu thân nước. Khi nồng độ dung dịch tăng, chất diện hoạt có xu hướng quay đầu thân dầu vào nhau tạo nên các micell cầu. Càng tăng nồng độ, chất điện hoạt tạo thành các micelle hình trụ.

 

Yếu tố ảnh hưởng của chất diện hoạt

Yếu tố ảnh hưởng của chất diện hoạt

 

Trong quá trình tạo micelle, các phân tử chất tan phân tán và có nồng độ lớn hơn nhiều so với bên ngoài dung dịch. Do đó, độ tan của chất khó tan tăng lên nhiều lần. Các chất diện hoạt có khả năng làm tăng độ tan, ít độc.

9. Chất điện ly

Các chất điện li có thể làm giảm độ tan của chất tan. Do đó, bạn cần pha loãng chất điện li trước khi phối hợp vào dung dịch.

10. Các ion cùng tên

Khi hòa tan nhiều chất trong cùng một dung môi thì cần chọn thứ tự hòa tan chất ít tan trước mới đến các chất dễ tan. Bởi khi tăng nồng độ các ion cùng tên sẽ làm dịch chuyển cân bằng điện li của chất tan về dạng phân tử ít tan.

Bảng độ tan – Tính độ tan trong nước của các axit, bazơ, muối

Bảng tính tan cho ta biết các chất nào bay hơi, tan trong nước hay không tồn tại trong dung dịch. Theo bảng tính tan hóa học bao gồm các cột là cation kim loại và các hàng là anion gốc axit (OH-). Đối với một số chất cụ thể, bạn có thể xác định được ion âm và ion dương khi đối chiếu các cột và hàng tương ứng để biết được trạng thái chất đó.

 

Bảng tính tan trong nước của axit, bazơ, muối

Bảng tính tan trong nước của axit, bazơ, muối

 

Chất tan phụ thuộc vào nhiều yếu tố như áp suất, nhiệt độ…. Trong bảng, có các kí hiệu:

  • T là các hợp chất tan trong nước
  • K là hợp chất kết tủa (chất không tan trong nước)
  • I là hợp chất ít tan
  • Dấu “-” là các hợp chất bị phân hủy hoặc không tồn tại

Trên đây là những chia sẻ của Wasaco giúp bạn trả lời dễ dàng độ tan là gì cũng như thông tin quan trọng về công thức và các yếu tố ảnh hưởng. Hy vọng, qua bài viết, người dùng sẽ có thêm kiến thức bổ ích và áp dụng được trong thực tế cuộc sống. 

 




Bài xem nhiều


  •  
     
    28/07/2023 | Tin tức
    Bạn đang muốn tìm một giải pháp vệ sinh bể bơi thông minh lại không tốn sức? xRobot vệ sinh hồ bơi? chính là lựa chọn tuyệt vời dành cho bạn. Với những ưu điểm và công nghệ hiện đại, sản phẩm đang “làm mưa làm gió” trên thị trường hiện nay. Cùng Wasaco khám phá thêm về sản phẩm này nhé! Thông tin chi tiết về sản phẩm này có trong nội dung dưới đây!
  •  
     
    24/07/2023 | Tin tức


    Bạn đang muốn xây dựng bể bơi kinh doanh? Bạn đang muốn tìm hiểu dự trù kinh phí xây dựng hồ bơi kinh doanh hết bao nhiêu tiền và tìm đơn vị thi công thiết kế uy tín? Mọi thắc mắc sẽ được giải đáp trong nội dung dưới đây của Wasaco! Cùng tìm hiểu nhé!
  •  
     
    21/07/2023 | Tin tức
    Bộ test nước bể bơi là thiết bị tuy nhỏ nhưng có vai trò không thể thiếu trong hoạt động của hồ bơi mỗi ngày. Sản phẩm này có chức kiểm tra chất lượng nước bể bơi, từ đó có thể điều chỉnh và bổ sung hóa chất vào hồ bơi, giúp hồ luôn sạch đẹp. Điều này giúp góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe gia đình bạn. Hãy cùng Wasaco tìm hiểu về sản phẩm này ngay trong nội dung dưới đây nhé!.
  •  
     
    20/07/2023 | Tin tức
    Bàn hút hồ bơi là trợ thủ đắc lực trong việc vệ sinh các chất bụi bẩn nằm sâu dưới đáy bể bơi. Sản phẩm vừa giúp giảm công sức vừa đơn giản vừa mang lại hiệu quả vệ sinh cao. Cùng Wasaco tìm hiểu thông tin và báo giá chi tiết về sản phẩm này ngay trong bài viết dưới đây nhé!.
  •  
     
    30/06/2023 | Tin tức
    Heatpump là gì? Đặc điểm và ứng dụng của sản phẩm như thế nào? Nếu bạn đang quan tâm và muốn tìm hiểu thiết bị này, hãy cùng Wasaco tìm hiểu thông tin về sản phẩm này ngay trong bài viết dưới đây nhé!
    .
  •  
     
    15/06/2023 | Tin tức
    Muối công nghiệp là một loại hóa chất cơ bản được sử dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất. Hóa chất này tưởng chừng như quen thuộc nhưng vẫn nhiều người dùng chưa biết các thông tin về sản phẩm. Cùng Wasaco tìm hiểu đặc điểm thành phần, tính chất cũng như báo giá sản phẩm trong bài viết sau đây..
  •  
     
    31/10/2022 | Tin tức
    Quy trình xây dựng hồ bơi gồm những giai đoạn nào? Chi phí xây dựng công trình bể bơi ra sao? Là những vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Thấu hiểu điều đó, Wasaco đã thực hiện bài viết dưới đây nhằm cung cấp đến bạn những thông tin hữu ích về vấn đề này. Mời các bạn cùng tham khảo.
  •  
     
    13/06/2022 | Tin tức
    Hiện có nhiều quy trình xử lý nước hồ bơi làm sạch nước bể bơi khác nhau, trong đó phương pháp sử dụng Clo là phổ biến hơn cả. Tuy nhiên đây là loại hóa chất khá nguy hiểm, người thực hiện cần nắm vững các bước xử lý nước hồ bơi bằng Clo. Trong bài viết này, Wasaco chia sẻ hướng dẫn chi tiết nhất, cùng tìm hiểu nhé!
  •  
     
    03/03/2022 | Tin tức
    Phèn sắt là hóa chất sử dụng khá phổ biến trong đời sống ở nhiều lĩnh vực khác nhau đặc biệt là xử lý nước. Vậy amoni là gì? Amoni và phèn nhôm khác nhau như thế nào? Ứng dụng thực tế của amoni trong đời sống ra sao? Hãy cùng Wasaco tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!
  •  
     
    14/02/2022 | Tin tức
    Vệ sinh hồ bơi thường xuyên giúp bể bơi luôn sạch đẹp và an toàn với người bơi. Vậy cách vệ sinh như thế nào, quy trình thực hiện có những bước nào. Có nên tự vệ sinh tại nhà hay sử dụng các dịch vụ của các đơn vị ngoài. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!